Çocuklarınıza örnek gösterebileceğiniz Türkler dizisinde her gün bir biyografi ile karşınızda olacağız. Bu biyografilerde, nispeten daha az bilinen ancak uluslararası üne sahip kişilere yer vermeyi planlıyoruz. Bu bahiste teklifleriniz varsa sizi bekliyoruz. İçeriğimizin bugünkü dünyaca ünlü konuğu: Sn Salih Zeki
1864 yılında İstanbul’da doğan Salih Zeki, anne ve babasını küçük yaşta kaybedince 10 yaşında babaannesi tarafından Darüşşafaka’ya kaydoldu. Matematik zekası o yaşlarda gelişmiş olan Zeki’yi öğretmenleri fark etti.
O dönemde Darüşşafaka’da öğretmenlik yapan Mehmet Nadir Bey’e özel ilgi gösteren Zeki, liseden mezun olur olmaz 1882’de Posta ve Telgraf Nezareti’nde göreve başlar. birkaç arkadaşı mühendislik eğitimi için Paris’e gider.
Salih Zeki, burada Ecole des Ponts et Chaussées ve Collège de France’a devam etti ve mezun olduktan sonra 1887’de yurda dönerek yeniden Bakanlıkta çalışmaya başladı. Bu sırada Mösyö Lemoine ile tanışır ve onun tavsiyesi üzerine bilim tarihi ile ilgilenmeye başlar.
Ve 1889’da bir Türk bilim tarihçisinin yurtdışında yazdığı ilk makale olan “Hint Rakamları Üzerine” makalesini yayınladı. Ayrıca Mektep-i Mülkiyye’de ders verirken Asar-ı Eslaf başlığı altında bilim tarihi yazıları da yazmıştır.
Salih Zeki, 1895 yılında Rasathane müdürü olarak tayin edilmiş ve kısa bir süre sonra Maarif Nezareti’nde göreve başlamıştır. Bu arada matematik ve astronomi öğretmenliğine devam etti ve Tevfik Fikret’in istifası üzerine 1910’da Mekteb-i Sultani’nin müdürü oldu.
3 yıl sonra Darülfünun Rektörlüğü’ne atandı. Daha sonra istifa etmesine rağmen Fakülte’nin dekanı oldu ve hayatı boyunca akademik çalışmalarını sürdürdü. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin bilim ve teknoloji politikalarında söz sahibi olan Zeki, şu alanlarda da çalıştı:
-
Matematik: Salih Zeki, orijinal matematikçi olarak bilinir. Türkiye’de modern matematiğin payı oldukça yüksektir.
-
Astronomi:Takvim çalışmaları yapar ve ders kitaplarının yazarıdır.
-
Mantık:Cebirsel mantık üzerine çalışıyor ve Darülfünun’da dersler veriyor.
-
Bilim Tarihi ve Felsefesi: İlk bilim tarihçimiz Salih Zeki’dir ve Asar-ı Bakiye adlı eseri bu açıdan çok önemlidir. Zeki, Comte ve Poincare’i Türkiye’ye akademik anlamda ilk kez tanıtan da o oldu.
57 yıl gibi kısa bir ömre sahip olan ancak sürekli bir çalışma içinde olan Salih Zeki Bey, Darülfünun’da ders vermeyi de ihmal etmez. Amacı, bilim kültürünün toplum tarafından anlaşılması ve kabul edilmesidir.
Ne güzel bir yurdumuz var ve böyle bir âlimimiz var! yarın görüşürüz çocuklar!
